ABD ve Çin arasındaki ticaret gerilimi, son günlerde Donald Trump yönetiminin yeni tarife tehditleri ve Çin'in nadir toprak elementleri ihracat kısıtlamalarıyla yeniden tırmandı. Bu durum, küresel piyasalarda geniş çaplı satış dalgalarına neden oldu. S&P 500 ve Nasdaq endeksleri sert düşüşler yaşarken, kripto para piyasalarında Bitcoin'in 113.000 doların altına gerilemesiyle "tarihin en büyük likidasyon olaylarından biri" kaydedildi. Ham petrol fiyatları da başlangıçta düşüş gösterse de, Trump'ın müzakereye açık olduğu sinyali sonrası yeniden yükselişe geçti. Hollanda'nın, ekonomik güvenliği koruma amacıyla Çinli yarı iletken firması Nexperia'nın faaliyetlerini kontrol altına alması, bu jeopolitik ve ticari çekişmenin teknoloji sektöründeki yansımalarını gözler önüne serdi. Morgan Stanley analistleri, ticaret geriliminin Kasım ayına kadar çözülmemesi halinde ABD hisse senetlerinde %11'e varan bir düzeltme öngörüyor. Öte yandan, Çin'in Eylül ayında ihracat ve ithalatında beklentilerin üzerinde artışlar kaydetmesi, ticaret savaşlarına rağmen ekonomik direncinin sürdüğüne işaret ediyor.

Türkiye Ekonomisinde Cari Fazla Rekoru ve Sektörel Canlılık
Türkiye ekonomisi ise bu küresel çalkantılı ortamda olumlu sinyaller veriyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, gerçekleştirdiği devlet tahvili ihalesiyle 15,5 milyar lira borçlanırken, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Ağustos ayında 5,5 milyar dolar ile tarihin en yüksek aylık cari fazlasının verildiğini duyurdu. Bu rekor fazlayla yıllık cari açığın 18,3 milyar dolara gerilediği ve makro finansal dayanıklılığın güçlendiği belirtildi. İşgücü piyasasında da iyileşme gözlemleniyor; İşkur verilerine göre Eylül ayında kayıtlı işsiz sayısı 34 bin 471 kişi azalarak 2,27 milyona düştü. Sermaye piyasalarında ise Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre toplam kayıtlı yatırımcı sayısı 37,47 milyona ulaşırken, yılın üçüncü çeyreğinde 13 şirketin halka arz edilmesiyle 30,58 milyar lira toplandı. Gayrimenkul sektöründe yılın ilk dokuz ayında satılan taşınmaz sayısı %11,4 artışla 2,3 milyona yaklaşırken, otomotiv üretimi de aynı dönemde %3 artış gösterdi.

Yapay Zeka ve Stratejik Sektörlere Dev Yatırımlar
Teknoloji ve inovasyon alanındaki gelişmeler de küresel gündemin önemli maddeleri arasında yer alıyor. Dünyanın önde gelen yonga üreticisi Nvidia, yapay zeka girişimlerine yaptığı yatırımları hızlandırdı. Şirket, ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'a zaman içinde 100 milyar dolara kadar, Elon Musk'ın xAI firmasına ise 2 milyar dolara kadar yatırım yapmayı planlıyor. Bu yatırımlar, yapay zeka ekosistemini genişletme ve sektördeki öncü konumunu pekiştirme hedefi taşıyor. Benzer şekilde, ABD'nin en büyük bankalarından JPMorganChase, ulusal ekonomik güvenlik ve dayanıklılığı güçlendirme misyonuyla kritik minerallerden ileri teknolojilere kadar stratejik sektörlere 10 milyar dolara kadar doğrudan sermaye yatırımı yapacağını açıkladı. Bu yılki Nobel Ekonomi Ödülü'nün ekonomik büyümede inovasyonun rolü üzerine yapılan çalışmalara verilmesi de, inovasyonun küresel ekonomideki merkezi yerini bir kez daha vurguladı.

Küresel Ekonomi ve Enerji Piyasalarında Son Durum
Uluslararası ekonomik manzarada farklı eğilimler gözlemleniyor. Almanya'da şirket iflas başvuruları Eylül ayında geçen yıla göre %10,4 oranında sert bir artış gösterirken, taşımacılık, depolama ve konaklama sektörleri en çok etkilenenler oldu. Bu durum, Avrupa ekonomisindeki zorlukların devam ettiğine işaret ediyor. Enerji piyasasında ise Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), Eylül ayında günlük ham petrol üretimini bir önceki aya göre 524 bin varil artırarak 28,44 milyon varile yükseltti. Suudi Arabistan bu artışta başı çekerken, OPEC 2025 ve 2026 yıllarına ilişkin küresel petrol talebi artış tahminlerini koruduğunu açıkladı. Brent petrol ve diğer emtia fiyatları, ABD-Çin ticaret geriliminin seyrine göre dalgalanmaya devam ediyor.