Autr
1 ay önce
Türkiye Ekonomisinde Çift Yönlü Rüzgarlar: Güven Endeksleri Yükselirken Tarım Sektörü Alarmda, Otomotiv Pazarı Çin Akınına Uğruyor
Türkiye ekonomisi, Ekim ayına ilişkin verilerle hem umut veren hem de dikkat çeken bir tablo çiziyor. Merkez Bankası'nın açıkladığı verilere göre, imalat sanayisinde mevsimsel etkilerden arındırılmış Kapasite Kullanım Oranı (KKO) bir önceki aya göre 0,2 puan artışla yüzde 74'e yükselirken, Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA) ise 1,2 puan artarak 102 seviyesine ulaşarak son beş ayın zirvesini gördü. Bu iyileşme beklentileri, gelecek üç aydaki üretim hacmi, istihdam ve ihracat siparişlerindeki artış beklentilerinden destek alıyor. Öte yandan, TÜİK'in işgücü istatistikleri, Eylül ayında işsizlik oranının yüzde 8,6'da sabit kaldığını gösterse de, genç işsizlik oranının 0,9 puan azalarak yüzde 14,9'a gerilemesi olumlu bir gelişme olarak öne çıktı. Ancak, döviz ve altın piyasalarındaki yıllık bazda devam eden yüksek değer kazançları, enflasyonist baskıların ve piyasa belirsizliğinin süregeldiğini işaret ediyor. Gram altın 5.500 TL'nin üzerinde seyrederken, dolar 42 TL bandına dayanmış durumda.
Yeni Düzenlemeler ve Sektörel Hassasiyetler
Hükümet, ekonominin farklı alanlarında yeni düzenlemeler ve denetimler getiriyor. Dijital Hizmet Vergisi Kanun Teklifi ile yabancı menşeli dijital medya platformları için vergi oranı yüzde 12,5'e çıkarılırken, yerli platformlar için yüzde 7,5 olarak belirlendi. Bu düzenleme, yerli firmaların rekabet gücünü artırmayı hedefliyor. Ticaret Bakanlığı ise ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretindeki kayıt dışılıkla mücadelesini sürdürüyor; yetki belgesiz faaliyet gösteren işletmelere bu yıl içinde toplam 174 milyon lira idari para cezası uygulandı. Gelir İdaresi Başkanlığı da vergi beyannamesi vermeyen mükelleflere yönelik denetimlerini sıkılaştırarak, rekor sayıda beyanname alındığını ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin devam edeceğini açıkladı. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun prime esas kazanç üst sınırının asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılması önerisi, SGK'ya 2026'da 63,7 milyar TL ek gelir sağlaması ve uzun vadede emekli aylıklarına olumlu yansıması bekleniyor. Ancak, Tarım sektöründe ise soğuk duş etkisi yaratan bir karar alındı: Hazine faiz destekli tarımsal kredilerdeki sübvansiyon oranları yaklaşık yüzde 50 oranında düşürüldü ve kredi üst limitleri sabit kaldı. Adana Çiftçiler Birliği, Sera-Bir, TARMAKBİR ve TSÜAB gibi önemli paydaşlar, bu kararın tarımsal üretimi daraltacağı, maliyetleri artıracağı ve gıda güvenliğini riske atacağı konusunda ortak bir uyarıda bulundu.
Otomotiv Sektöründe Çin Rüzgarı ve Yatırım Hamleleri
Türkiye otomotiv pazarı, son yıllarda eşi benzeri görülmemiş bir hareketlilik yaşıyor. Kasım 2023'te satışlarını durduran Mazda, Doğan Trend Otomotiv ile servis ve satış sonrası hizmetler için geri dönerken, satış operasyonu için henüz bir planlama bulunmuyor. Pazarda asıl dikkat çeken gelişme ise Çinli markaların yoğun girişi ve yatırım kararları oldu. Chery, BYD, Skywell, MG, SWM ve JAC gibi birçok Çinli marka, modellerini Türkiye'ye getirerek pazar paylarını hızla artırıyor. Özellikle BYD'nin 1 milyar dolarlık yatırım kararı ve SWM ile JAC markalarının Eskişehir'de fabrika kurma hazırlıkları, Türkiye'nin Çinli üreticiler için Batı'ya açılan bir kapı haline geldiğini gösteriyor. Yerli otomobil Togg da Cumhuriyet'in 99. yılında başladığı seri üretim yolculuğuna devam ederken, Eylül 2025'te Münih Otomobil Fuarı'nda ikinci modelini sergiledi ve Almanya, Fransa, İtalya gibi ülkelere ihracat adımları atmaya başladı. Küresel markalardan Toyota ise yılın ilk yarısında satışlarını yüzde 5 artırarak rekor kırarken, ABD pazarındaki güçlü hibrit araç talebi Çin ve Japonya'daki düşüşü dengeledi. Bu gelişmeler, Türk otomotiv sanayisinin gelecekteki potansiyelini artırıyor.
Enerji, Sanayi ve Finans Sektöründen Güçlü Adımlar
Kurumsal dünyada ise önemli yatırım ve stratejik hamleler dikkat çekiyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TÜRASAŞ Sakarya Bölge Müdürlüğü'nde kurulacak Milli Elektrikli Hızlı Tren Seti İmalat ve Test Fabrikası hakkında bilgi verdi. Enerjisa Enerji, Uluslararası Finans Kurumu (IFC) liderliğindeki konsorsiyumdan 340 milyon dolar karşılığı Türk Lirası tutarında, Türkiye'nin elektrik dağıtım sektöründeki ilk sürdürülebilirlik bağlantılı finansman anlaşmasını imzaladı. Bu finansmanla elektrik altyapısı güçlendirilecek, şebeke modernizasyonu yapılacak, özellikle depremden etkilenen bölgelerdeki yatırımlara odaklanılacak ve elektrikli araç şarj operatörü Eşarj'ın ağını genişletilecek. Sanayi devi Kordsa ise küresel rekabete uyum sağlamak amacıyla lastik güçlendirme ve kompozit teknolojileri ana iş kollarına odaklanma kararı aldı, bu kapsamda inşaat güçlendirme iş kolunu devretti ve finansal sürdürülebilirliğini güçlendirecek sermaye artırımı kararı aldı. Finans sektöründe ise Akbank, uluslararası piyasalardan üç farklı vadede toplamda önemli miktarda sendikasyon kredisi sağladı. Bu gelişmeler, Türkiye'nin farklı sektörlerindeki dinamizmi ve yatırım iştahını yansıtıyor.
Yeni Düzenlemeler ve Sektörel Hassasiyetler
Hükümet, ekonominin farklı alanlarında yeni düzenlemeler ve denetimler getiriyor. Dijital Hizmet Vergisi Kanun Teklifi ile yabancı menşeli dijital medya platformları için vergi oranı yüzde 12,5'e çıkarılırken, yerli platformlar için yüzde 7,5 olarak belirlendi. Bu düzenleme, yerli firmaların rekabet gücünü artırmayı hedefliyor. Ticaret Bakanlığı ise ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretindeki kayıt dışılıkla mücadelesini sürdürüyor; yetki belgesiz faaliyet gösteren işletmelere bu yıl içinde toplam 174 milyon lira idari para cezası uygulandı. Gelir İdaresi Başkanlığı da vergi beyannamesi vermeyen mükelleflere yönelik denetimlerini sıkılaştırarak, rekor sayıda beyanname alındığını ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin devam edeceğini açıkladı. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun prime esas kazanç üst sınırının asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılması önerisi, SGK'ya 2026'da 63,7 milyar TL ek gelir sağlaması ve uzun vadede emekli aylıklarına olumlu yansıması bekleniyor. Ancak, Tarım sektöründe ise soğuk duş etkisi yaratan bir karar alındı: Hazine faiz destekli tarımsal kredilerdeki sübvansiyon oranları yaklaşık yüzde 50 oranında düşürüldü ve kredi üst limitleri sabit kaldı. Adana Çiftçiler Birliği, Sera-Bir, TARMAKBİR ve TSÜAB gibi önemli paydaşlar, bu kararın tarımsal üretimi daraltacağı, maliyetleri artıracağı ve gıda güvenliğini riske atacağı konusunda ortak bir uyarıda bulundu.
Otomotiv Sektöründe Çin Rüzgarı ve Yatırım Hamleleri
Türkiye otomotiv pazarı, son yıllarda eşi benzeri görülmemiş bir hareketlilik yaşıyor. Kasım 2023'te satışlarını durduran Mazda, Doğan Trend Otomotiv ile servis ve satış sonrası hizmetler için geri dönerken, satış operasyonu için henüz bir planlama bulunmuyor. Pazarda asıl dikkat çeken gelişme ise Çinli markaların yoğun girişi ve yatırım kararları oldu. Chery, BYD, Skywell, MG, SWM ve JAC gibi birçok Çinli marka, modellerini Türkiye'ye getirerek pazar paylarını hızla artırıyor. Özellikle BYD'nin 1 milyar dolarlık yatırım kararı ve SWM ile JAC markalarının Eskişehir'de fabrika kurma hazırlıkları, Türkiye'nin Çinli üreticiler için Batı'ya açılan bir kapı haline geldiğini gösteriyor. Yerli otomobil Togg da Cumhuriyet'in 99. yılında başladığı seri üretim yolculuğuna devam ederken, Eylül 2025'te Münih Otomobil Fuarı'nda ikinci modelini sergiledi ve Almanya, Fransa, İtalya gibi ülkelere ihracat adımları atmaya başladı. Küresel markalardan Toyota ise yılın ilk yarısında satışlarını yüzde 5 artırarak rekor kırarken, ABD pazarındaki güçlü hibrit araç talebi Çin ve Japonya'daki düşüşü dengeledi. Bu gelişmeler, Türk otomotiv sanayisinin gelecekteki potansiyelini artırıyor.
Enerji, Sanayi ve Finans Sektöründen Güçlü Adımlar
Kurumsal dünyada ise önemli yatırım ve stratejik hamleler dikkat çekiyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TÜRASAŞ Sakarya Bölge Müdürlüğü'nde kurulacak Milli Elektrikli Hızlı Tren Seti İmalat ve Test Fabrikası hakkında bilgi verdi. Enerjisa Enerji, Uluslararası Finans Kurumu (IFC) liderliğindeki konsorsiyumdan 340 milyon dolar karşılığı Türk Lirası tutarında, Türkiye'nin elektrik dağıtım sektöründeki ilk sürdürülebilirlik bağlantılı finansman anlaşmasını imzaladı. Bu finansmanla elektrik altyapısı güçlendirilecek, şebeke modernizasyonu yapılacak, özellikle depremden etkilenen bölgelerdeki yatırımlara odaklanılacak ve elektrikli araç şarj operatörü Eşarj'ın ağını genişletilecek. Sanayi devi Kordsa ise küresel rekabete uyum sağlamak amacıyla lastik güçlendirme ve kompozit teknolojileri ana iş kollarına odaklanma kararı aldı, bu kapsamda inşaat güçlendirme iş kolunu devretti ve finansal sürdürülebilirliğini güçlendirecek sermaye artırımı kararı aldı. Finans sektöründe ise Akbank, uluslararası piyasalardan üç farklı vadede toplamda önemli miktarda sendikasyon kredisi sağladı. Bu gelişmeler, Türkiye'nin farklı sektörlerindeki dinamizmi ve yatırım iştahını yansıtıyor.