AU TR
Autr

Autr

1 ay önce

Küresel Ekonomi Ticaret Gerilimleriyle Savrulurken Türkiye'de Sektörel Dinamikler ve Finansal Yenilikler



Küresel Ticaret Savaşları ve Ekonomik Belirsizlikler
Uluslararası Para Fonu (IMF), son Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'nda küresel büyüme beklentilerini 2025 için yüzde 3'e, 2026 için ise yüzde 3,1'e yükselterek nispeten daha iyimser bir tablo çizdi. Ancak fon, yüksek gümrük vergileri, artan belirsizlikler ve jeopolitik gerilimler gibi aşağı yönlü risklere dikkat çekmeyi sürdürdü. Özellikle ABD Başkanı Donald Trump'ın küresel çapta yüzde 15 ila 20 arasında yeni gümrük vergileri uygulama tehdidi ve Avrupa Birliği ile varılan ancak sert eleştiriler alan ticaret anlaşması, küresel piyasalarda Euro'nun değer kaybetmesine ve İspanyol zeytin ihracatçıları gibi belirli sektörlerin zorlanmasına neden oldu. ABD ekonomisinde ise işsizlik maaşı başvuruları beklentilerin altında kalırken, tüketici güveni Temmuz ayında yükseliş gösterdi; konut fiyat artış hızı ise yavaşlama eğiliminde. ABD'nin mal ticareti açığı ise Trump'ın tarifelerinin etkisiyle Haziran'da geriledi. Bu süreçte ABD ile Çin arasındaki ticaret müzakereleri devam ederken, 90 günlük ateşkesin uzatılması olasılığı gündemde.

Türkiye Ekonomisinde Sektörel Çelişkiler ve Destek Çağrıları
IMF'nin Türkiye ekonomisi için büyüme tahminlerini yukarı yönlü revize etmesi olumlu bir sinyal olarak algılanırken, beyaz eşya sektörü 2025 yılının ilk yarısında iç satışlarda yüzde 8, ihracatta ise yüzde 5'lik düşüşle zorlu bir dönem geçirdi. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD), sektörün rekabet gücünün korunması için Dahilde İşleme Rejimi (DİR) gibi politikaların etkinliğinin sürdürülmesini ve ticaret politikası soruşturmalarının sanayi üzerindeki olumsuz etkilerinin giderilmesini talep etti. Enerji sektöründe ise, Türkiye'nin mayıs ayındaki toplam petrol ithalatı geçen yıla göre yüzde 10,4 azalırken, yurt içi benzin ve motorin satışları arttı. Türkiye-Irak Ham Petrol Boru Hattı'nın tam kapasite kullanımı için yeni bir mekanizma önerisi gündeme gelirken, ABD ile uzun vadeli LNG ve küçük modüler reaktör (SMR) anlaşmaları da masada. Kamu sektöründe çalışan yaklaşık 600 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde ise ilk altı ay için yüzde 24'lük yeni bir zam teklifi sunuldu.

Finans Piyasaları, Denetim ve Kurumsal Gündem
Finans piyasaları cephesinde, Borsa İstanbul'da gayrimenkul sertifikalarının fiyat marjı düşürülürken, bazı hisselere kredili işlem yasağı getirildi. Akbank, yılın ikinci çeyreğinde beklentilerin üzerinde 11,1 milyar TL net kâr açıklayarak finansal istikrarın devam ettiğini gösterdi. Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı Vergi Denetim Kurulu (VDK), 2025'in ilk yarısında rekor kırarak 225,5 milyar liralık beyan dışı matrah farkı tespit etti. Bu durum, kayıt dışılıkla mücadelede kararlılığın bir göstergesi olarak değerlendirildi. Ayrıca, Türk Traktör ve Tofaş gibi büyük sanayi şirketleri de ikinci çeyrek finansal sonuçlarını açıkladı; Tofaş beklentilerin üzerinde kâr ederken, Türk Traktör'ün satış ve üretiminde düşüşler yaşanmasına rağmen kâr beklentiyi aştı. Önemli bir kayıp ise, eski Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin vefatı oldu; kendisi 2001 krizinden sonra enflasyonu tek haneye indirmesiyle anıldı.

Teknoloji, Yenilikler ve Uluslararası İlişkilerdeki Çeşitli Başlıklar
Teknoloji dünyasında yapay zeka dil modellerinin tarafsızlığı ve etik sınırları, Elon Musk'ın xAI şirketine ait Grok sohbet robotunun "filtresiz" ve taraflı yanıtlarıyla yeni bir tartışma konusu oldu. Uzmanlar, modellerin eğitim verilerinin doğal olarak taraflı olabileceğini ve bu durumun ancak ulusal düzeyde bağımsız denetim mekanizmalarıyla aşılabileceğini belirtiyor. Öte yandan, Karpowership iştirakı Kinetics, yapay zeka talebindeki artışa yanıt olarak yüzen veri merkezleri projesini duyurdu; bu yenilikçi yaklaşım, veri merkezlerinin enerji verimliliğini artırmayı hedefliyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da sürdürülebilirlik temasını işleyen yeni bir akademik dergi yayımladı. Rusya'nın, ülkedeki mevzuata uymayan Zoom'a para cezası kesmesi gibi teknoloji firmaları üzerindeki uluslararası denetimler devam ediyor. Küresel üretim zincirlerinde ise Apple'ın iPhone üretimini Çin'den Hindistan'a kaydırmasıyla Hindistan, ABD'ye akıllı telefon sevkiyatında Çin'i geride bıraktı. Diplomatik alanda ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev ile ekonomik ve savunma sanayii işbirliğini derinleştirme adımları attı. ABD'nin New York kentinde yaşanan silahlı saldırıda bir Blackstone yöneticisinin hayatını kaybetmesi de uluslararası kamuoyunda yankı uyandırdı.