Küresel Ekonomik Görünüm: Fed Faizleri Sabit Tuttu, Ticaret Gerilimleri Sürüyor
ABD Merkez Bankası (Fed), temmuz ayı toplantısında politika faizini piyasa beklentilerine paralel olarak yüzde 4.25-4.50 aralığında sabit bıraktı. Bu karar, 1993'ten bu yana ilk kez birden fazla üyenin 25 baz puanlık indirim yönünde oy kullanmasıyla kayda değer bir gelişme oldu. Fed Başkanı Jerome Powell, mevcut para politikasının olası gelişmelere hızlı yanıt verebilecek konumda olduğunu ve eylül ayı toplantısı için kararın verilere göre şekilleneceğini belirtti. ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 3 ile beklentilerin üzerinde büyürken, özel sektör istihdamı da temmuz ayında 104 bin kişilik artışla tahminleri aştı. Global ticaretteki belirsizlikler ise devam ediyor. ABD Başkanı Donald Trump, Hindistan'a Rusya ile ticareti nedeniyle yüzde 25'e varan ek gümrük vergileri uygulayabileceğini duyurdu. Avrupa Birliği ile yapılan anlaşmada da yüzde 15'lik tarife oranları gündemde kalırken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa'nın henüz yeterince güçlü ve caydırıcı olmadığını ifade ederek bu anlaşmaları eleştirdi. Kanada Merkez Bankası da ABD'nin tarife politikalarını gerekçe göstererek faizi sabit tuttu ancak enflasyonist baskılar nedeniyle indirim kapısını aralık bıraktı. UBS ise bu tarifelerin küresel büyümeye olumsuz etkilerini sürdüreceği uyarısında bulundu. Euro Bölgesi ekonomisi, Almanya ve İtalya'daki daralmalara rağmen ikinci çeyrekte yüzde 0,1 büyüme kaydetti. Çin Politbürosu ise ekonomideki zorluklara ve risklere dikkat çekerek istikrar ve proaktif maliye politikası vurgusu yaptı.

Türkiye Ekonomisinde Enflasyon, İşsizlik ve Sosyal Gündem
Türkiye'de ekonomik veriler, temmuz ayı itibarıyla enflasyon ve işsizlik alanında önemli başlıklara işaret etti. Bloomberg HT anketine göre yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 29,50'ye gerilerken, temmuz ayı aylık enflasyon beklentisi yüzde 2,38 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ise haziran ayında işsizlik oranı 0,2 puan artışla yüzde 8,6'ya yükseldi. Genç işsizlik oranı yüzde 16,2'ye ulaşırken, geniş tanımlı atıl işgücü oranı yüzde 32,9 ile tarihi seviyelerde seyretti. Yaşam maliyetleri de kamuoyunun gündeminde yer aldı. Türk-İş'in temmuz ayı araştırmasına göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 26 bin 413 TL'ye, yoksulluk sınırı ise 86 bin 36 TL'ye çıktı. Bu rakamlar, asgari ücretin çok üzerinde seyreden geçim sıkıntısını gözler önüne serdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, kamu işçileriyle yürütülen toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde son tekliflerinin ilk 6 ay için yüzde 24, ikinci 6 ay için ise yüzde 11 olduğunu açıkladı ancak Türk-İş, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a çağrıda bulunarak verilen sözlerin tutulmasını talep etti. Öte yandan, TÜİK'in "Hayat Tabloları" raporuna göre Türkiye'de doğuşta beklenen yaşam süresi 78,1 yıla yükselse de, Avrupa Birliği ortalamasının (81,4 yıl) altında kaldı. Eğitim seviyesi yükseldikçe beklenen yaşam süresinin uzadığı da raporda belirtildi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ise doğurganlık oranlarını artırmak ve aile kurumunu güçlendirmek amacıyla kamu kurumlarında kreş ve gündüz bakımevlerinin yaygınlaştırılması adımlarını duyurdu. Ekonomik güven endeksi ise temmuz ayında yüzde 0,4 azalarak 96,3 değerini aldı ve kötümserliğe işaret etti.

Şirketlerin Finansal Başarıları ve Sektörel Hareketlilik
Türk finans sektöründe de önemli gelişmeler yaşandı. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), yılın ilk yarısında 6,5 milyar lira net kâr elde ettiğini ve kredi portföyünün yüzde 93'ünün Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile bağlantılı projelerden oluştuğunu açıkladı. Garanti BBVA ise ikinci çeyrekte 28,3 milyar TL net kâr açıklayarak beklentilerin yüzde 21 üzerinde bir performans sergiledi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre sektörün toplam net kârı ikinci çeyrekte yıllık yüzde 34 artışla 206,3 milyar TL'ye ulaştı. Ziraat Katılım ve Türk Eximbank arasında imzalanan iş birliği sözleşmeleri kapsamında ihracatçılara yönelik finansman ve sigorta ürünleri sunulurken, Emlak Katılım Bankası da tasarruf finansman sektöründe faaliyet izni alarak ev, araç ve iş yeri alımlarında finansman çözümleri sunmaya hazırlanıyor. Otomotiv sektöründe Ford Otosan, ikinci çeyrekte hem ciro hem de operasyonel kârlılıkta piyasa beklentilerini aşsa da, artan maliyetler ve finansman giderleri net kârda yüzde 24'lük düşüşe neden oldu. TAV Havalimanları ise ikinci çeyrekte 191,6 milyon TL net zarar açıklayarak beklentilerin altında kaldı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, emek yoğun sektörler için kısa çalışma ödeneğinin yeniden getirilmesi de dahil olmak üzere bir dizi talepte bulundu. Spor sektöründe ise Fenerbahçe, Chobani ile 10 sezonluk stat isim sponsorluğu ve 5 sezonluk Avrupa forma sponsorluğu anlaşması imzalayarak kulüp tarihinde bir rekora imza attı. Ancak, büyük kulüplerin yeni sezon forma fiyatları 4250-4500 TL aralığına yükselerek taraftarların bütçesini zorladı.

Enerji, Teknoloji ve Küresel Olaylar
Enerji gündeminde ise Uluslararası Enerji Ajansı (UEA), küresel elektrik talebinde yüzde 3,3'lük artış beklerken, yenilenebilir enerji kaynaklarının payının hızla yükselerek kömürü geride bırakacağını ve karbondioksit emisyonlarının düşeceğini öngördü. Türkiye'nin enerji stratejisi kapsamında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Akkuyu Nükleer Santrali'nin ilk reaktörünün 2026'da devreye girmesi için çalışıldığını, Sinop projesine Rusya, Çin, Kanada ve Güney Kore'nin ilgisi olduğunu belirtti. Ayrıca, Türkiye'nin ikinci yüzer üretim platformunun 2027'de ülkeye ulaşacağı ve Azerbaycan'dan Kilis üzerinden Halep'e doğal gaz ihracatının başlayacağı açıklandı. Bu yıl 57 milyon varillik yeni petrol rezervi tespit edildiği de kaydedildi. Teknoloji alanında üretken yapay zeka (Gen AI) uygulamaları, yılın ilk yarısında gelirlerini ikiye katlayarak 1,87 milyar dolara ulaştırdı ve 1,7 milyar kez indirildi. Asya, bu alanda en hızlı büyüyen pazar olurken, ChatGPT uygulama içi gelirlerde liderliğini sürdürdü. Google, Avrupa Birliği'nin yapay zeka uygulama kurallarını imzalayacağını duyururken, Meta bu kurallara karşı çıkarak imzalamadı. Öte yandan, Pasifik Okyanusu'nda Rusya'nın Kamçatka Yarımadası açıklarında meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki deprem, Hawaii'de tsunami uyarısına neden oldu. Tarihte yaşanan büyük depremlerin dünya ekonomisine yaklaşık 1 trilyon dolarlık hasar verdiği ve kişi başına düşen milli gelirde kalıcı düşüşlere yol açtığı hatırlatıldı.