Küresel ve yerel piyasalarda son dönemde yaşanan gelişmeler, ekonomik gündemin sıcaklığını korurken, teknolojik ilerlemeler ve sosyal konular da dikkat çekiyor. Merkez bankalarının attığı adımlar, ticaret politikalarındaki değişimler ve şirket bilançoları, uluslararası arenada yeni bir dönemin sinyallerini veriyor.

Küresel Ekonomide Faiz Kararları ve Ticaret Gerilimleri
Japonya Merkez Bankası (BOJ), beklentilere paralel bir kararla politika faizini oybirliğiyle yüzde 0,5 seviyesinde sabit tuttu. Banka, önümüzdeki mali yıllara ilişkin enflasyon tahminlerini yukarı yönlü revize ederek yüzde 2'lik hedefine yakın bir seyir öngördü ancak küresel ticaret politikalarındaki belirsizliklere dikkat çekti. ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell'ın mevcut politika duruşunun iyi konumlandığına dair açıklamaları, Eylül ayında faiz indirimi beklentilerini yüzde 50'nin altına çekerek altın fiyatlarında kısa süreli bir dalgalanma yarattı; ons altın, önceki kayıplarını telafi ederek 3.295 dolar seviyelerine yükseldi. ABD Başkanı Donald Trump ise ticaret politikalarındaki sert söylemlerini sürdürdü. Hindistan'a Rus petrolü alımları ve ticari "adil davranmaması" gerekçesiyle yüzde 25'lik gümrük vergisi ve ek cezalar uygulama tehdidinde bulundu. Aynı zamanda, Güney Kore ile yüzde 15'lik tarife içeren bir ticaret anlaşması yapıldığını duyurarak bu ülkenin ABD'ye önemli yatırımlar yapacağını ve enerji alımı gerçekleştireceğini belirtti. Trump'ın bu adımları, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika gibi ülkelerin oluşturduğu BRICS grubunu "dolara saldırı" olarak nitelendirmesiyle global ticaret dengelerine dair endişeleri artırdı. Petrol piyasaları da bu jeopolitik gerilimler ve arz endişeleri nedeniyle yatay bir seyir izledi.

Teknoloji Devlerinden Yapay Zeka İvmesi
Küresel piyasalarda teknoloji hisseleri, dev şirketlerin güçlü bilançoları ve yapay zeka yatırımlarıyla yükselişe geçti. Microsoft'un bulut hizmetleri birimi Azure'un beklentileri aşan büyümesi ve yapay zeka altyapısına 30 milyar dolardan fazla harcama yapma taahhüdü, şirketin piyasa değerini 4 trilyon dolara yaklaştırdı. Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp) da yapay zeka harcamalarını artıracağını ve bu teknolojinin şimdiden önemli gelirler getirdiğini açıklayarak hisselerinde yüzde 10'dan fazla artış sağladı. ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI ise 2025 yılının ilk yedi ayında yıllık gelirini ikiye katlayarak 12 milyar dolara ulaştığını ve aylık yaklaşık 1 milyar dolar gelir elde ettiğini bildirdi; şirket, 700 milyon haftalık aktif kullanıcıya sahip. Bu gelişmeler, yapay zekanın ekonomik büyümeyi şekillendiren temel dinamiklerden biri olduğunu gösteriyor.

Türkiye Ekonomisinde Çok Yönlü Seyir
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2025 Haziran ayında ihracat yüzde 7,9 artışla 20,5 milyar dolara ulaşırken, ithalat yüzde 15,2 yükselişle 28,7 milyar dolar oldu. Bu durum, dış ticaret açığının bir önceki yıla göre yüzde 38,8 artarak 8,17 milyar dolara çıktığını gösterdi. Yılın ilk yarısında da dış ticaret açığında yüzde 16,3'lük bir artış yaşandı. En fazla ihracat Almanya'ya yapılırken, ithalatta Çin ilk sırada yer aldı. Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE) ise Haziran'da yıllık bazda yüzde 37,40 gibi yüksek bir artış gösterdi. Bankacılık sektöründen gelen haberler ise olumlu yöndeydi. Yapı Kredi, 2025 yılının ikinci çeyreğinde beklentilerin üzerinde, 11,3 milyar TL net kâr açıklayarak güçlü bir finansal tablo sundu. Banka, artan kredi hacmi, etkin fonlama maliyet yönetimi ve güçlü ücret-komisyon gelirleriyle dikkat çekti. Turizm sektörü de rekor bir performansa imza attı; yıllıklandırılmış turizm gelirleri 62,9 milyar dolara ulaşarak tarihi zirvesini gördü. İkinci çeyrekte turizm geliri yüzde 8,4 artışla 16,3 milyar dolar olarak kaydedildi.

Sosyal ve Yapısal Gündem: Çalışma Hayatı ve Güncel Konular
Avrupa İstatistik Ofisi (EUROSTAT) verileri, Türkiye'nin haftalık çalışma sürelerinde Avrupa'da lider olduğunu ortaya koydu. AB ülkelerinde haftalık ortalama 36 saat çalışılırken, Türkiye'de bu süre 43,1 saate ulaştı ve tam zamanlı çalışanlarda 46,2 saatle açık ara en uzun çalışma süresine sahip ülke oldu. Bu durum, yarı zamanlı çalışmanın Türkiye'de geçim sağlamak için yetersiz kaldığını da gösteriyor. Diğer yandan, sürücü belgesi yenileme süreci de gündemin yoğun maddelerinden biri. Yaklaşık 2,5 milyon kişinin eski tip sürücü belgesini henüz yenilemediği ve 31 Temmuz 2025 tarihinin son gün olduğu hatırlatıldı. Bu tarihten sonra yenileme ücreti 15 TL'den 7 bin 438 TL'ye yükselecek. Ayrıca, futbol kulüplerinin forma fiyatlarının Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında Türkiye'deki alım gücüne oranla daha pahalı olduğu belirtildi. Eti Maden işletmelerinde sendikaların aldığı grev kararı ise milli güvenliği bozucu nitelikte görülerek Cumhurbaşkanı kararıyla 60 gün süreyle ertelendi.

Enerji Piyasalarında Dönüşüm ve Jeopolitik Adımlar
Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) raporuna göre, dünya genelinde elektrik tüketiminin 2025'te güçlü bir artış göstereceği ve 2026'da rekor kıracağı öngörülüyor. Bu talep artışının yüzde 60'ından fazlası Çin ve Hindistan kaynaklı olacak. Yenilenebilir enerji kaynakları, özellikle rüzgar ve güneş, bu talebin büyük kısmını karşılayarak kömürün küresel elektrik üretimindeki payını düşürmeye devam ediyor. IEA, 2025 veya 2026'da yenilenebilir kaynaklardan yapılan elektrik üretiminin kömürü geçeceğini ve emisyonların gerileyeceğini tahmin ediyor. Bu dönüşüm, daha esnek şebeke altyapısı ve depolama çözümleri gibi yeni ihtiyaçları da beraberinde getiriyor. Uluslararası ilişkilerde ise Kanada Başbakanı Mark Carney, Eylül 2025'te yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda Filistin'i devlet olarak tanıyacaklarını açıkladı. Bu karar, İsrail'in Gazze'deki uygulamalarını kınayan ve iki devletli çözüm arayışlarını farklı bir boyuta taşıyan önemli bir jeopolitik gelişme olarak kaydedildi.