Autr
3 hafta önce
Türkiye Ekonomisi Büyüme Rakamları ve Küresel Piyasalar: Savunma Sanayii ve Yapay Zeka Atılımları, Sosyal Gündem Başlıkları
Türkiye ekonomisi, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 3,7'lik bir büyüme sergileyerek yılın ilk dokuz ayındaki yıllık büyümesini de aynı oranda korudu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış çeyreklik bazda ise yüzde 1,1'lik artış kaydedildi. Bu dönemde yıllıklandırılmış milli gelir 1,5 trilyon doları aşarken, kişi başına milli gelir yaklaşık 17 bin dolara ulaştı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu performansı fiyat istikrarını merkeze alan sürdürülebilir büyüme programının bir sonucu olarak değerlendirdi. İnşaat sektörü deprem bölgesinin imarıyla yüzde 13,9, sanayi sektörü ise yüzde 6,5 büyürken, yüksek teknolojili üretimin öne çıkması dikkat çekti. Ne var ki, zirai don ve kuraklık nedeniyle tarım sektörü yüzde 12,7 daralarak genel büyümeyi sınırladı. Öte yandan, İstanbul Ticaret Odası verilerine göre Kasım ayında perakende fiyatlarda aylık enflasyon yüzde 1,19, yıllık ise yüzde 38,28 olarak gerçekleşti. Tüketici güven endeksi ise "Kara Cuma" indirimlerinin etkisiyle Aralık ayından bu yana en yüksek seviyesine çıkarak ekonomik aktiviteye dair olumlu beklentileri artırdı.
Finans Piyasalarında Altın Rekoru ve Döviz Kurları
Küresel jeopolitik riskler, ekonomik endişeler ve ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirimi beklentileriyle altın, yıl genelinde alış ağırlıklı bir seyir izledi ve rekor seviyelere ulaştı. Altının onsu 4.200 dolar bandını aşarak yatırımcısına yılbaşından bu yana yüzde 60'ın üzerinde kazanç sağlarken, gram altın ise yüzde 93'ün üzerinde değerlenerek 5.790 TL seviyelerinden işlem görüyor. Döviz piyasalarında ise Dolar/TL 42,50, Euro/TL 49,30 ve Sterlin/TL 56,20 civarında seyrederken, yılbaşından bu yana dolar yüzde 20, euro yüzde 35 ve sterlin yüzde 27 oranında değer kazandı. Uluslararası alanda, Hindistan rupisi ABD ile ticaret belirsizliğinin etkisiyle dolara karşı rekor düşük seviyeleri gördü. Avrupa Merkez Bankası (AMB) yetkilileri ise Euro Bölgesi'nde faiz seviyesinin "iyi bir yerde" olduğunu belirterek para politikasının geniş anlamda nötr seyrini sürdürdüğünü ifade etti. Kazak Freedom Holding Corp.'un TurkishBank'ı satın alma görüşmeleri de bankacılık sektöründeki hareketliliği gösterdi.
Savunma Sanayii ve Uzay Teknolojilerinde Milli Atılımlar
Türkiye, savunma sanayii ve uzay teknolojileri alanında önemli adımlar atmaya devam ediyor. ASELSAN'ın tamamen milli imkanlarla geliştirdiği alçak yörünge IoT uydusu LUNA-1, SpaceX Falcon-9 roketi ile ABD'den başarıyla fırlatılarak yörüngesine yerleşti. Bu başarıyla Türkiye, uzay tabanlı gerçek zamanlı veri iletişimi sağlayan milli IoT uydu ağını kurma vizyonunda yeni bir aşamaya geçti. Öte yandan, Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan dünyanın en büyük 100 savunma sanayii şirketi listesine 5 Türk firması girdi. Türk şirketlerinin toplam gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 11 artışla 10,1 milyar dolara ulaşırken, ASELSAN, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, Baykar, Roketsan ve ilk kez listeye giren Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ bu başarıya imza attı. Ayrıca, şirket yöneticilerinin (CEO) sürdürülebilir büyüme stratejilerinin merkezine yapay zeka yatırımlarını alması, küresel teknoloji yarışının hızını gösterdi; CEO'ların büyük çoğunluğu bütçelerinin yüzde 10 ila 20'sini yapay zekaya ayırıyor.
Sosyal Gündem ve Yaşam Maliyetleri
Sosyal gündemde, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 2026 yılı asgari ücret taleplerini açıkladı. DİSK, asgari ücretin insanca yaşamayı mümkün kılacak bir seviyede, ortalama ücret haline geldiği gerçeğiyle belirlenmesi gerektiğini vurgulayarak, Kişi Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın (KB GSYH) belirli bir oranına (örneğin yüzde 60'ına) endekslenmesini önerdi. Üretici ve market fiyatları arasındaki uçurum da tüketicinin ve üreticinin ortak sorunu olmaya devam ediyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, Kasım ayında mandalinada üretici ve market arasındaki fiyat farkı yüzde 392,86'ya ulaşarak en fazla görülen oran oldu. Bu duruma Adana'daki işçi grevleri, Rusya'nın alternatif ülkelere yönelmesi ve artan rekolte gibi faktörlerin yol açtığı belirtildi. Demografik verilerde ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılının ilk yedi ayında doğum sayısının bir önceki yıla göre yüzde 8,3 azaldığını açıklayarak nüfus politikaları için güncel veri ihtiyacına dikkat çekti.
Finans Piyasalarında Altın Rekoru ve Döviz Kurları
Küresel jeopolitik riskler, ekonomik endişeler ve ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirimi beklentileriyle altın, yıl genelinde alış ağırlıklı bir seyir izledi ve rekor seviyelere ulaştı. Altının onsu 4.200 dolar bandını aşarak yatırımcısına yılbaşından bu yana yüzde 60'ın üzerinde kazanç sağlarken, gram altın ise yüzde 93'ün üzerinde değerlenerek 5.790 TL seviyelerinden işlem görüyor. Döviz piyasalarında ise Dolar/TL 42,50, Euro/TL 49,30 ve Sterlin/TL 56,20 civarında seyrederken, yılbaşından bu yana dolar yüzde 20, euro yüzde 35 ve sterlin yüzde 27 oranında değer kazandı. Uluslararası alanda, Hindistan rupisi ABD ile ticaret belirsizliğinin etkisiyle dolara karşı rekor düşük seviyeleri gördü. Avrupa Merkez Bankası (AMB) yetkilileri ise Euro Bölgesi'nde faiz seviyesinin "iyi bir yerde" olduğunu belirterek para politikasının geniş anlamda nötr seyrini sürdürdüğünü ifade etti. Kazak Freedom Holding Corp.'un TurkishBank'ı satın alma görüşmeleri de bankacılık sektöründeki hareketliliği gösterdi.
Savunma Sanayii ve Uzay Teknolojilerinde Milli Atılımlar
Türkiye, savunma sanayii ve uzay teknolojileri alanında önemli adımlar atmaya devam ediyor. ASELSAN'ın tamamen milli imkanlarla geliştirdiği alçak yörünge IoT uydusu LUNA-1, SpaceX Falcon-9 roketi ile ABD'den başarıyla fırlatılarak yörüngesine yerleşti. Bu başarıyla Türkiye, uzay tabanlı gerçek zamanlı veri iletişimi sağlayan milli IoT uydu ağını kurma vizyonunda yeni bir aşamaya geçti. Öte yandan, Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan dünyanın en büyük 100 savunma sanayii şirketi listesine 5 Türk firması girdi. Türk şirketlerinin toplam gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 11 artışla 10,1 milyar dolara ulaşırken, ASELSAN, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, Baykar, Roketsan ve ilk kez listeye giren Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ bu başarıya imza attı. Ayrıca, şirket yöneticilerinin (CEO) sürdürülebilir büyüme stratejilerinin merkezine yapay zeka yatırımlarını alması, küresel teknoloji yarışının hızını gösterdi; CEO'ların büyük çoğunluğu bütçelerinin yüzde 10 ila 20'sini yapay zekaya ayırıyor.
Sosyal Gündem ve Yaşam Maliyetleri
Sosyal gündemde, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 2026 yılı asgari ücret taleplerini açıkladı. DİSK, asgari ücretin insanca yaşamayı mümkün kılacak bir seviyede, ortalama ücret haline geldiği gerçeğiyle belirlenmesi gerektiğini vurgulayarak, Kişi Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın (KB GSYH) belirli bir oranına (örneğin yüzde 60'ına) endekslenmesini önerdi. Üretici ve market fiyatları arasındaki uçurum da tüketicinin ve üreticinin ortak sorunu olmaya devam ediyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, Kasım ayında mandalinada üretici ve market arasındaki fiyat farkı yüzde 392,86'ya ulaşarak en fazla görülen oran oldu. Bu duruma Adana'daki işçi grevleri, Rusya'nın alternatif ülkelere yönelmesi ve artan rekolte gibi faktörlerin yol açtığı belirtildi. Demografik verilerde ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılının ilk yedi ayında doğum sayısının bir önceki yıla göre yüzde 8,3 azaldığını açıklayarak nüfus politikaları için güncel veri ihtiyacına dikkat çekti.