Autr
1 ay önce
Küresel Ticaret Rüzgarları ve Türkiye Ekonomisinde Son Durum: Tarifelerden İşgücü Piyasasına Kapsamlı Bakış
ABD Başkanı Donald Trump’ın 1 Ağustos 2025’te imzalanan kararnamesiyle küresel ticaret rejiminde köklü değişiklikler yaşanmaya başlandı. ABD’nin artan mal ticareti açıklarını azaltma hedefiyle karşılıklılık esasına dayalı olarak belirlenen yeni gümrük vergileri, yüzde 10 ila yüzde 41 arasında değişen oranlarla birçok ülkeyi kapsıyor. Bu kapsamda Türkiye’ye yüzde 15, Hindistan’a yüzde 25, İsviçre’ye yüzde 39 ve Suriye’ye yüzde 41 tarife uygulanması öngörülürken, Kanada’ya uygulanan vergi oranı yüzde 25’ten yüzde 35’e çıkarıldı. Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise Türkiye’nin bu yeni düzenlemede en düşük gümrük vergisi uygulanan ülkelerden biri olarak "pozitif ayrıştığı" belirtilerek, Türk ihracatçısının rekabet gücünü koruduğu vurgulandı. Ancak küresel piyasalar, bu tarifelerin ekonomik aktiviteyi yavaşlatabileceği endişesiyle dalgalı bir seyir izliyor; hisse senetlerinde düşüşler görülürken, petrol fiyatları da bu yeni tablonun ekonomik etkilerini değerlendiriyor.
Türkiye ekonomisi ise iç dinamiklerde önemli gelişmeler yaşıyor. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) Temmuz 2025 verilerine göre, kentte perakende fiyatları aylık yüzde 2,62, toptan fiyatlar ise yüzde 1,14 artış gösterdi; yıllık bazda perakende enflasyon yüzde 42,48’e ulaştı. Temel gıda maddelerinden ekmeğe ülke genelinde yüzde 20 oranında zam yapılarak, kilogram fiyatı 75 liraya yükseltildi; bu kapsamda birçok ilde 200 gram ekmek 15 liradan satılmaya başlandı. Sanayi sektöründeki endişe verici tablo ise İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan’ın "sanayi için alarm zilleri çok güçlü bir biçimde çalıyor" uyarısıyla pekişti. İSO Türkiye İmalat PMI verileri 16 aydır eşik değer olan 50’nin altında seyrederek sektördeki ciddi daralmayı gözler önüne serdi. İşgücü piyasasında ise yaklaşık 600 bin kamu işçisini ilgilendiren Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü (KÇP) görüşmeleri sürüyor; hükümetin son teklifiyle ikinci altı ay zammı günlük 50 TL eklenerek yaklaşık yüzde 14’e yükseldi. Tüm bu gelişmelerin ortasında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) firmaların yurt dışı kaynaklı dövizlerini TL’ye dönüştürme desteğini 31 Ekim 2025’e kadar uzattı.
Küresel ekonomik görünümler farklı sinyaller verirken, çalışma hayatındaki dönüşümler de gündemde. ABD’de ISM imalat endeksi Temmuz ayında 48 puana gerileyerek bu yılın en düşük seviyesini gördü ve daralmaya işaret etti. Euro Bölgesi’nde ise imalat sanayi PMI Temmuz’da 49,8 puana yükselerek son üç yılın zirvesine çıktı. ABD Merkez Bankası (Fed) politika faizini sabit tutarken, ABD Başkanı Trump Fed Başkanı Jerome Powell’ı "inatçı moron" ve "beceriksiz" diyerek sertçe eleştirdi. Öte yandan, İngiltere, ABD ve Kanada’da denenen 4 günlük çalışma haftası uygulamaları başarılı sonuçlar verdi; katılımcı şirketlerin gelirlerinde artış ve çalışan memnuniyetinde yükseliş kaydedildi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ise Türkiye, haftalık ortalama 43,1 saat ile Avrupa’da en uzun çalışma süresine sahip ülke konumunda bulunuyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan bir analiz de, 2025 yılında sanayi sektörünün istihdam içindeki payının azalırken, hizmetler sektörünün payının arttığını ve işgücü piyasasında esnek geçişlerin yaşandığını ortaya koydu.
Sektörel bazda önemli yatırım ve gelişmeler de yaşandı. Japon üretici Honda, Türkiye’de yeniden üretim kararı alarak İzmir’in Aliağa ilçesinde yıllık 100 bin adet kapasiteli motosiklet fabrikası kuracağını duyurdu. Bu yatırım, yaklaşık 20 milyon dolarlık bir bütçeyle 300 kişiye istihdam sağlayacak. Tayvanlı Kymco’nun da İzmir’de üretime başlaması, Türkiye motosiklet pazarındaki büyümeyi destekliyor. Enerji sektöründe ise Aksa Enerji, Gabon’da toplam 145 MW kurulu güçte doğal gazlı elektrik santrali yatırımı yaparak Afrika’daki büyüme hedefini sürdürüyor. Finansal piyasalarda ise MLP Sağlık'ta yabancı ortak hisselerini satarken, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Brisa, Söktaş ve Coca-Cola İçecek gibi beş şirketin borçlanma araçlarına onay verdi. Hukuki alanda ise e-ticaret platformlarının taşeron firma çalışanlarının alacaklarından müştereken sorumlu olduğuna dair emsal niteliğinde bir Bölge Adliye Mahkemesi kararı çıktı. Uluslararası ilişkilerde ise Çin, ABD'yi Microsoft Exchange sistemlerindeki açıkları kullanarak savunma sanayisine siber saldırılar düzenlemekle suçladı.
#Petrol
#Ekonomi
#Piyasalar
#Yatırım
#ABD
#Türkiye
#Teknoloji
#Altın
#MerkezBankası
#Enflasyon
#Döviz
#Haber
#Ticaret
#Analiz
#Powell
#Trump
#ÇalışmaHayatı
#Tarifeler
#Sanayi
#İstihdam