Autr
18 saat önce
Küresel Belirsizlikler ve Teknolojik Dönüşüm Gölgesinde 2025 Ekonomisi: Türkiye'den Dünya Piyasalarına Kapsamlı Bakış
2025 yılı sona ererken, küresel ve yerel ekonomiler karmaşık bir görünüm sergiledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri, Türkiye'nin işgücü piyasasında ılımlı bir hareketlilik, yoksulluk oranlarında ise düşüş yaşandığını ortaya koydu. Dünya genelinde ise piyasaların odak noktası merkez bankası politikaları, jeopolitik gerilimler ve teknolojinin dönüştürücü gücü oldu. İşte 2025'in son günlerinde öne çıkan ekonomik ve finansal gelişmeler:
Türkiye Ekonomisi: İşsizlikte Artış, Yoksullukta Düşüş
TÜİK'in Kasım 2025 işgücü istatistiklerine göre, manşet işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,1 puan artarak yüzde 8,6 seviyesine ulaştı. İşsiz sayısı 54 bin kişi artışla 3 milyon 98 bin kişi olarak kaydedildi. Genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 15,4 ile sabit kalırken, istihdam oranı yüzde 49,2'ye yükseldi. Sevindirici bir gelişme olarak, 2025 yılında göreli yoksulluk oranı yüzde 13,0 ile 2005'ten bu yana en düşük seviyesine indi. Maddi ve sosyal yoksunluk oranı da 1,4 puan azalarak yüzde 11,9 olarak tahmin edildi. Ancak Aralık ayında ekonomik güven endeksi 99,5 ile yatay bir seyir izlerken, tüketici güven endeksinde yüzde 1,8'lik bir düşüş gözlemlendi.
Küresel Piyasalar: Fed'in Faiz Sinyalleri, Yuan'ın Yükselişi ve Emtia Piyasaları
Küresel piyasalar, ABD Merkez Bankası (Fed) Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı tutanaklarına odaklanmış durumda. Fed'in 2025 yılı boyunca faiz oranlarını düşürme adımları, ABD tahvil piyasasında volatilitenin 2009'dan bu yana en büyük yıllık düşüşünü kaydetmesine neden oldu. Öte yandan, teknoloji hisselerindeki dalgalanmalar S&P 500 ve Nasdaq 100 endekslerinde düşüşlere yol açsa da, 2026 yılı için genel piyasalarda ortalama yüzde 9'luk bir büyüme beklentisi hakim. Çin yuanı, yabancı sermaye akışı ve ekonomik toparlanma beklentileriyle dolar karşısında 2023'ten bu yana en değerli seviyesine ulaşırken, altın fiyatları 2025'te rekor seviyelere çıkarak yatırımcılarına yüzde 100'ün üzerinde getiri sağladı. Petrol piyasalarında ise jeopolitik gerilimlere rağmen arz fazlası endişeleri ve OPEC+ grubunun üretim politikaları, Brent petrolün varil fiyatını 2025'i yüzde 20'nin üzerinde kayıpla kapatarak 60 doların altında tuttu; 2026'nın ilk yarısı için 55 dolar seviyesinin test edilebileceği öngörülüyor.
İnovasyon, Jeopolitik ve Enerji Sektöründeki Stratejik Adımlar
İnovasyon, 2025'te sadece teknolojik bir kavram olmaktan çıkarak jeopolitik bir güç ve rekabet alanı haline geldi. Şirketler, inovasyon stratejilerini doğrudan jeopolitik risklere göre yeniden şekillendirirken, çip üretimi, yapay zeka altyapıları, veri merkezleri ve savunma teknolojileri gibi alanlar ulusal güvenlik başlığı altında ele alındı. ABD, Çin ve Avrupa Birliği, bu stratejik teknolojilerde bağımsızlıklarını güçlendirme yarışına girerken, 2025 yılı milyarlarca dolarlık yapay zeka ve veri merkezi yatırımlarına sahne oldu. Enerji sektöründe ise, EPDK 2026 yılı için Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) maliyetlerini ve doğal gaz dağıtım şirketlerinin abone bağlantı bedellerini güncelledi. Küresel LNG ihracatında ise 2025'te üç yılın en büyük artışı yaşanarak 429 milyon tona ulaşıldı; bu artışın özellikle Kuzey Amerika kaynaklı olması, Asya ve Avrupa'da doğal gaz fiyatlarını aşağı çekti.
Türkiye Ekonomisi: İşsizlikte Artış, Yoksullukta Düşüş
TÜİK'in Kasım 2025 işgücü istatistiklerine göre, manşet işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,1 puan artarak yüzde 8,6 seviyesine ulaştı. İşsiz sayısı 54 bin kişi artışla 3 milyon 98 bin kişi olarak kaydedildi. Genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 15,4 ile sabit kalırken, istihdam oranı yüzde 49,2'ye yükseldi. Sevindirici bir gelişme olarak, 2025 yılında göreli yoksulluk oranı yüzde 13,0 ile 2005'ten bu yana en düşük seviyesine indi. Maddi ve sosyal yoksunluk oranı da 1,4 puan azalarak yüzde 11,9 olarak tahmin edildi. Ancak Aralık ayında ekonomik güven endeksi 99,5 ile yatay bir seyir izlerken, tüketici güven endeksinde yüzde 1,8'lik bir düşüş gözlemlendi.
Küresel Piyasalar: Fed'in Faiz Sinyalleri, Yuan'ın Yükselişi ve Emtia Piyasaları
Küresel piyasalar, ABD Merkez Bankası (Fed) Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı tutanaklarına odaklanmış durumda. Fed'in 2025 yılı boyunca faiz oranlarını düşürme adımları, ABD tahvil piyasasında volatilitenin 2009'dan bu yana en büyük yıllık düşüşünü kaydetmesine neden oldu. Öte yandan, teknoloji hisselerindeki dalgalanmalar S&P 500 ve Nasdaq 100 endekslerinde düşüşlere yol açsa da, 2026 yılı için genel piyasalarda ortalama yüzde 9'luk bir büyüme beklentisi hakim. Çin yuanı, yabancı sermaye akışı ve ekonomik toparlanma beklentileriyle dolar karşısında 2023'ten bu yana en değerli seviyesine ulaşırken, altın fiyatları 2025'te rekor seviyelere çıkarak yatırımcılarına yüzde 100'ün üzerinde getiri sağladı. Petrol piyasalarında ise jeopolitik gerilimlere rağmen arz fazlası endişeleri ve OPEC+ grubunun üretim politikaları, Brent petrolün varil fiyatını 2025'i yüzde 20'nin üzerinde kayıpla kapatarak 60 doların altında tuttu; 2026'nın ilk yarısı için 55 dolar seviyesinin test edilebileceği öngörülüyor.
İnovasyon, Jeopolitik ve Enerji Sektöründeki Stratejik Adımlar
İnovasyon, 2025'te sadece teknolojik bir kavram olmaktan çıkarak jeopolitik bir güç ve rekabet alanı haline geldi. Şirketler, inovasyon stratejilerini doğrudan jeopolitik risklere göre yeniden şekillendirirken, çip üretimi, yapay zeka altyapıları, veri merkezleri ve savunma teknolojileri gibi alanlar ulusal güvenlik başlığı altında ele alındı. ABD, Çin ve Avrupa Birliği, bu stratejik teknolojilerde bağımsızlıklarını güçlendirme yarışına girerken, 2025 yılı milyarlarca dolarlık yapay zeka ve veri merkezi yatırımlarına sahne oldu. Enerji sektöründe ise, EPDK 2026 yılı için Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) maliyetlerini ve doğal gaz dağıtım şirketlerinin abone bağlantı bedellerini güncelledi. Küresel LNG ihracatında ise 2025'te üç yılın en büyük artışı yaşanarak 429 milyon tona ulaşıldı; bu artışın özellikle Kuzey Amerika kaynaklı olması, Asya ve Avrupa'da doğal gaz fiyatlarını aşağı çekti.